دزيمتر صدا (كاربرد و اصول عملكرد)
در اندازه گیری و ارزیابی صدای محیط کار از دیدگاه تعیین مواجهه کارگر دقیق ترین روش دزیمتری است. در دزیمتری کلیة زمانهای مواجهه کارگر با ترازهای مختلف در طول شیفت محاسبه، و با استفاده از تراز معادل دز دریافتی کارگر در یک شیفت کاری اندازه گیری می شود. اساساً دزیمتری فرآیند اثر تجمعی فشار صوت یا حدود مربوط به تراز فشار صوت را دریک دورة زمانی مواجهه نشان می دهد.
دز صدا عبارت است از نسبت مدت زمان شیفت موظف کاری در شرایط مواجهه به مدت زمان مجاز مواجهه ضربدر صد. لذا اگر کارگری در محدوده مجاز کار کند دز دریافتی وی کمتر یا مساوی صد در صد است:
فرمول کلی محاسبه دز صدا با توجه به حد مجاز مواجهه ایران (OEL)به قرار زیر است.
فرمول دز
دستگاه دوزيمتر صدا ضرورتاً يك صداسنج است كه ترازهـاي صـدا را طـي دوره نمونه برداري با هم تركيب كرده و دوز صدا را محاسبه ميكنـد. ايـن وسـيله ابـزار اصـلي اندازه گيري به منظور تعيين ميزان مواجهه كارگر با صـدا در محـيط كـار اسـت. دوزيمترهـاي صدا طي مدت نمونه بردراي به فرد متصل شده و دوز فردي صدا را محاسبه كرده، يا مـيتـوان آن را در محل خاصي قرار داد تا تراز صدا را در آن محيط اندازه گيري كند. تنظيمات خـاص را ميتوان براي دوزيمتر صدا انتخاب كرد؛ شبكه فركانسي، پاسخ سريع يا آهسته، تـراز معيـار، و آستانه از جمله اين تنظيمات هستند.
جهت اندازه گیری در روش دزیمتری ابتدا دزیمتر را کالیبره نموده و با استاندارد مورد قبول تنظیم می نمایند سپس آن را به کمر کارگر و میکروفن آن را به یقه وی نصب می نمایند. در پایان شیفت میتوان با توجه به کارایی دزیمتر مقادیر دز یا تراز معادل مواجهه و یا سایر پارامترهای پیش بینی شده در دستگاه را قرائت و ثبت نمود. علاوه بر کالیبراسیون،آنچه که در هنگام استفاده از دزیمترها باید مورد توجه قرار گیرد مبنای محاسبات دز توسط دستگاه است. زیرا الزاماٌ این مبنا باید با حد مجاز مواجهه کشوری مطابقت نماید.
دقت نمایید در هنگام انجام دزیمتری حتما روی قانون مورد تایید ایران یعنی حد مجاز 85 دسی بل با قاعده 3 دسی بل باشد.در این حالت هنگامی که دزیمتررابه کالیبراتور صدا وصل می کنیم پس از 1 دقیقه باید عدد 165 درصد را نشان دهد.این روش کالیبراسون بصورت تجربی است.
| استاندارد | حد مجاز(dB) | قاعده کاهش زمان مواجهه به نصف(dB) |
| OSHA | 90 | 5 |
| ISO | 85 | 5 |
| NIOSH | 85 | 3 |
| ACGIH | 85 | 3 |
| OEL (ایران) | 85 | 3 |
روش انجام دزیمتری:
دزیمتری به دو روش طولانی مدت و کوتاه مدت قابل انجام می باشد. در روش طولانی مدت پس از آماده سازی دستگاه و اطمینان از کالیبراسیون و مبنای محاسبات، میکروفن دستگاه به یقه کارگر متصل میگردد و کابل آن از طریق پشت شانه به کمر در محل نصب دزیمتر روی کمربند هدایت و ثابت میشود. پس از اتمام شیفت کاری یا مدت مواجهه کارگر، قرائت دز صورت میگیرد. این روش هرچند بسیار دقیق و در صورت عدم مداخله مخرب قابلیت اطمینان بالایی در تعیین میزان مواجهه کارگر دارد، اما به دلیل طولانی مدت بودن و صرف وقت زیاد برای تعداد کثیر کارگران مقرون به صرفه نیست. راه دیگر استفاده از روش دزیمتری کوتاه مدت است. در روش دزیمتری کوتاه مدت در صورتی که الگوی مواجهه کارگر دارای تناوب معینی باشد در یک دوره کوتاه زمانی و حتداقل 15دقیقته در هر بار مواجهته دزیمتری انجام میگردد و برای کل آن دوره دز دریافتی محاسبه می شود. بنا بر این بدون نیاز به دزیمتری طولانی مدت میتوان در هر شیفت کاری برای چندین کارگر دزیمتری صدا انجام داد.
نکات کلیدی در انجام دزیمتری صدا:
1-دزیمتر باید ابتدا کالیبره شود.
2-دستگاه را روی شبکه فرکانس وزنی Aو سرعت Slowتنظیم کنید.
3-پایه محاسبات دزیمتری را تنظیم نمایید. برای این کار به دفترچه راهنمای وسیله مراجعه نمایید. این تنظیم برای ایران باید روی حد مجاز 85 dBAو قاعده 3 dB باشد.در اغلب دستگاه ها حد پایینی برای وارد نمودن مقادیر اندازه گیری شده در محاسبات دز تعریف شده است. این حد را روی 70 dBAتنظیم نمایید. دستگاه در این حالت مقادیر کمتر از 70دسیبل را که اهمیت چن دانی در دزیمتری ندارد در محاسبات وارد نمیکند. از تنظیم این پایه محاسبات مطمئن شوید. برای این کار اغلب لازم است دستگاه یکبار خاموش و روشن شود.
4-در صورت نیاز پس از شروع کار دستگاه، روی صفحه کلید دستگاه را بپوشتانید تا بعداً توسط کارگر دستکاری نشود. برای این کار از صفحه مخصوص، کیسته مخصوص یا چسب امضا شده استفاده نمایید.
5-از نصب ایمن دستگاه روی کمر کارگر مطمئن شوید. کابل دستگاه را از پشت شانه عبور دهید. میکروفن را به صورت مطمئن روی یقه نصب نمایید.
6-در پایان هر دوره دزیمتری نتایج را در فرم مربوطه ثبت نمایید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.