راهنماي استفاده از روشهاي نمونه برداري و آناليز NIOSH

روش های نمونه برداری و آناليز موسسه (NIOSH Manual of Analytical Methods) NIOSH مجموعه ای از روش های نمونه برداری و آناليز نمونه هـای هـوا، بيولوژيـك، بيوآئروسـل و بالـك اسـت كـه در ايـن موسسه مورد ارزشيابی قرار گرفته اند. اين مجموعه به محض توسعه يا ابداع روش های جديـد بروز شده، ارزشيابی و بازنگری می شود.

نحوه استفاده از NMAM :

ترتيب اين روش ها بر اساس نام روش و بصورت الفبايی مـی باشـد و برخي اسامي روش ها ممكن است به گروهي از مواد مرتبط باهم اشاره داشته باشد.

1- يافتن روش مورد نظر:

آسان تـرين و سـريع تـرين راه يـافتن روش مـورد نظـر رجـوع بـه فهرست الفبايی در ابتداي راهنمای كتاب يا سايت اينترنتـی NMAM اسـت. ايـن فهرسـت شامل :

اسامي رايج مواد شـيميايي و روش های مربوط به آنها
اطلاعاتي درمورد تركيب
شماره روش
حداقلِ حجم نمونه
نام روش
نرخ نمونه برداري
حداكثرِ حجم نمونه
حلال مورد نياز براي استخراج نمونـه جهت آناليز
نوع نمونه بردار

و اطلاعـات مفيـد ديگر ميباشد.

2-سيستم شماره گذاري روش:

موادي كه داراي نمونـه بـردار، روش آمـاده سـازی نمونـه، و اندازه گيري يكساني هستند، ممكن است بصورت گروهي و باهم در يك روش قرار گيرند.

جدول 1- شماره گذاري روش هاي نمونه برداری و آناليز NIOSH

شماره روش NIOSH	مواد
0001 – 0799	(General air samples) نمونه های عمومی هوا
0800 – 0999	(Bioaerosols) بيوآئروسل ها
1000 – 1999	(Organic vapors on charcoal) بخارات آلي روي زغال فعال
2000 – 3499	بخارات آلي روي سـاير جـاذبهـاي جامـد (Organic vapors on other solid sorbents)
3500 – 3999	بخارات آلي روي ساير نمونه بردارها ) مثلاً مايعات، وسايل قرائت مستقيم ((Organic vapors on other samplers (e.g., liquids, direct-reading))
4000 – 4999	بخارات آلي روي نمونه بردارهـای انتشـاري (Organic vapors on diffusive samplers)
5000 – 5999	(Organic aerosols) آئروسل های آلي
6000 – 6999	(Inorganic gases) گازهاي غيرآلی
7000 – 7999	(Inorganic aerosols) آئروسل هاي غيرآلی
8000 – 8999	(Biological samples) نمونه هاي بيولوژيك
9000 – 9999	(Bulk samples) نمونه هاي بالك

يادآوري : اين نحوه شماره گذاري روش ها از ويرايش سـوم NMAM بـه بعـد تغييـر نكـرده است.

3-قالب (فرمت) روش:

هر روش از سه بخش عمده تشكيل ميشود:

الف) صفحه اول هر روش نمونه برداری و آناليز NIOSH بطور مختصر پارامترهـاي نمونـه- برداري و اندازه گيري، و تخمين هايي از حدود تشخيص، دامنه كـاري، دقـت كـل و دقـت اندازه گيري، و مداخله گرها را ذكر ميكند.

ب) صفحه دوم هر روش بـا فهرسـتی از معـرف (REAGENT) و تجهيـزات (EQUIPMENT) شروع می شود. توجه شود كه اين ها انعكاس دهنده شرايطی است كه تحـت آن شـرايط روشـها ارزشيابي شده، و اينكه ممكن است برخي آزادي عمل ها براي ايجاد تغيير وجود داشـته باشـد. مدلهاي تجاري نمونه بردارها ممكن است تفاوت هاي جزئي با روش ها داشته باشـند. مسـئوليت اطمينان از صحت نتايج بر عهده كاربر روش ها می باشد (مثلاً تعيـين قابـل قبـول بـودن نقطـه شكست و بازيابي نمونه بردارها).

ج) در ادامه قسمت هاي مختلف روش های نمونه برداری و آناليز NIOSHتوضيح داده می شوند. این قسمت ها شامل: :SAMPLING که بصورت گام به گام مراحل انجام نمونه برداری را ذکر می کند.

SAMPLE PERPARATION: که مراحل آماده سازی نمونه را بیان می کند.

CALIBRATION AND QUALITY CONTROL: نکاتی در مورد حد تشخیص و کنترل کیفیت اندازه گیری بیان می شود.

MEASUREMENT: در این بخش روش نکات در مورد تجزیه و تعیین نتایج نمونه برداری بیان می شود.

CALCULATION: در این بخش نیز روش های محاسباتی تعیین غلظت آلاینده در هوا آورده می شود.

EVALUATION OF METHOD:

روش ها در چهارمين ويرايش NMAMاز لحاظ ارزشـيابي روش، بـه صـورت زيـر طبقـه بنـدي مي شوند:

كامل ، جزئي ، ارزيابي نشده، و غيرقابل كاربرد

ارزشيابي كامل: روش هايي كاملاً ارزشيابي شده، روشـهايي هسـتند كـه مـورد آزمـون قـرار گرفتـه انـد و تمـام

فاكتورهاي پروتكل ارزشيابي NIOSH را برآورده ساخته اند.

ارزشيابی جزئي: روش هايي كه بطور جزئي ارزشيابي شده، روش هايي هستند كه برخي آزمـون هـاي ارزشـيابی روی آنها صورت گرفته اما كاملاً ارزشيابي نشده اند (به عبارت ديگر روش هايی هستند كـه در كوتاه مدت و سريع تهيه شده اند). روش هايی كه سابقاً تهيه شده و كاملاً ارزشيابی شـده انـد، اما معيار فعلي دقت %25 در مورد آن ها رعايت نشده است نيز ممكن است در اين طبقه قـرار گيرند.

ارزيابي نشده: روش هاي ارزيابي نشده، آنهايي هستند كه توسط NIOSH آزموده نشده انـد، امـا توسـط منـابع شناخته شده مستقل نظير OSHA تهيه شده اند.

غيرقابل كاربرد: نشـان، N/Aبـراي روش هايي بكــار مـی رود كـه داده هـاي كمي جمـع آوری نشـده اســت و دستورالعمل هايی صرفاً براي جمع آوری نمونه هستند. پس از جمـع آوری نمونـه بـا ايـن گونـه روش ها، نمونه های جمع آوری شده با روش آناليز مناسب، آناليز می شوند (به عبارت ديگـر روش نمونه برداری ارزشيابي نشده اما روش آناليز آن ارزشيابی شده است).