حدود مجاز مواجهه شغلی با عوامل شیمیایی

البته مقادير حد آسـتانه بـه حـدود مجـاز مواجهـه شـغلي انتشار يافته از سوي كميته ACGIH نيز اطلاق شده و هر سال بر اساس اطلاعات جديـد بـه روز مي شود.

به اين مقادير اصطلاحاً TLV گفته ميشود كه تحت عنوان كتابچـه TLV انتشـار مي يابد. اين اطلاعات به كارشناس بهداشت حرفه ای در قضـاوت تخصصـي هنگـام اسـتفاده از TLVكمك ميكند.

در ارتباط با  TLVنكات مهمـي وجـود دارد. اول اينكـه اصـطلاح TLV نشان تجاري كميته ACGIH است و نبايد آن را با PEL كه استاندارد لازم الاجـراي سـازمان OSHA است، يكسان فرض كرد.

چون دفترچه TLV سـاليانه بـه روز مـيشـود، بـه هنگـام استفاده از آن بايد سال انتشار آن نيز ذكر گردد.

دوم اينكه مقـادير  TLV لازم الاجـرا نبـوده و صرفاً انعكاس دهنده آخرين توصيه های تخصصي در ارتباط با مواجهه كارگر با مواد يـا عوامـل خاص است.

در ایران نیز حدود مجاز با عناوین حدود مجاز مواجهه شغلی OEL و یا AOE شناخته شده است.

انواع حدود مجاز مواجهه شغلی:

حد مجاز شغلی- متوسط وزنی، زمانی   OEL–TWA :

متوسط غلظت مجاز ماده شیمیایی در 8 ساعت کار روزانه و 40 ساعت کار در هفته بطوری که مواجهه مستمر و روز به روز با این مقدار تقریباً در کلیه کارگران باعث ایجاد عارضه نامطلوبی نگردد مشروط بر آنکه فاصله زمانی بین پایان 8 ساعت کار و شروع مجدد آن کمتر از 16 ساعت نباشد و در این مدت با همان مواد شیمیایی یا عوامل تشدید کننده اثرات آنها مواجهه نداشته باشند.

گمان میرود دستگاه های دفاعی بدن بتوانند سموم حاصل از 8 ساعت کار را دفع و یا بوسیله پدیده های بیولوژیکی خنثی نمایند.

بایستی در نظر داشت که اگر چه در برخی از موارد محاسبه غلظت متوسط هفتگی (به جای یک روز کاری) ممکن است مناسب باشد، اما حدود تعیین شده با شرط 8 ساعت کار روزانه می باشد و بایستی متوسط غلظت روزانه با حدود تعیین شده مورد مقایسه قرار گیرد.

حد مجاز مواجه کوتاه مدت OEL–STEL:

حد مجاز مواجهه بر مبنای میانگین وزنی – زمانی 15 دقیقه ای با یک ماده شیمیایی که در هیچ دوره 15 دقیقه ای از یک نوبتکاری نباید غلظت آن ماده از این حد بیشتر باشد، حتی اگر میانگین مواجهه 8 ساعته شاغلین کمتر از OEL-TWA آن ماده باشد.

OEL-STEL غلظتی از یک ماده شیمیایی است که کارگران میتوانند برای کوتاه مدت با غلظت های کمتر از آن به طور مداوم مواجهه داشته باشند بدون آنکه عوارض زیر را ایجاد کند:

• تحریک
• آسیب های بافتی مزمن یا غیرقابل برگشت
• اثرات سمی وابسته به میزان دوز
• رخوت و خواب آلودگی، به حدی که احتمال ایجاد آسیب بر اثر حادثه را افزایش دهد، یا توانایی فرد را برای دور شدن از عامل حادثه ساز مختل سازد و یا کارایی وی را به طور قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

حدود مجاز مواجهه شغلی با عوامل شیمیایی

درصورتیکه میانگین وزنی- زمانی روزانه مواجهه کارکنان بیشتر از حد مجاز باشد، OEL-STEL لزوماً نمیتواند آنان را در برابر اثرات مذکور حفاظت کند. معمولاً OEL-STEL به عنوان مکمل آن دسته از حدود مجاز بر مبنای OEL-TWA به حساب می آیندکه علاوه بر اثرات مزمن دارای اثرات حاد شناخته شده نیز هستند. با این وجود، ممکن است  OEL- STELبه عنوان یک حد و راهنمای کاملاً مجزا و مستقل قلمداد شود.

زمان مواجهه شغلی با غلظتهای بین TWAو STELنباید از 15دقیقه تجاوز کند. این دوره زمانی مواجهه 15دقیقه ای میتواند حداکثر تا 4 مرتبه در طول 8 ساعت کار مداوم تکرار شود، مشروط بر آنکه فاصله بین دو دوره 15 دقیقه ای کمتر از60 دقیقه نباشد.

درصورتیکه اثرات بیولوژیکی مشاهده شده  ناشی از مواجهه با عوامل شیمیایی در بازه های زمانی دیگری اتفاق بیفتند، ممکن است میانگین وزنی- زمانی در بازه هایی به غیر از 15 دقیقه توصیه شود.

حد مجاز مواجهه شغلی سقفی  OEL–C :

عبارت است از غلظتی از ماده شیمیایی که مواجهه شغلی بیش از آن حد حتی برای یک لحظه نیز مجاز نیست. اگر سنجش لحظهای غلظت مادۀ شیمیایی برای مقایسه با  OEL-C امکان پذیر نباشد، نمونه برداری باید در حداقل زمانی کافی انجام شود تا مواجهه معادل با حد مجاز سقفی یا بیشتر از آن تشخیص داده شود.

برای برخی مواد مانند گازهای محرک فقط حد مجاز سقفی کاربرد دارد و برای سایر مواد می توان بر حسب اثرات فیزیولوژیک آنها از یک یا دو حد مجاز استفاده نمود. این اعتقاد وجود دارد که حدود مجاز مواجهه شغلی که مبتنی بر تحریکات فیزیکی تعیین شده اند، نباید کم اهمیت تر از حدود مجاز مواجهه مبتنی بر آسیبهای فیزیکی در نظر گرفته شوند.

شواهد روزافزونی نشان می دهد که تحریک فیزیکی ممکن است شروع کننده، افزایش دهنده یا تسریع کننده اثرات بهداشتی زیان آور از طریق برهمکنش با سایر عوامل شیمیایی یا بیولوژیک یا از طریق سازوکارهای دیگر باشد.

حد مجاز مواجهه شغلی بر روی سطوح  OEL–SL :

غلظتی از مواد شیمیایی بر روی سطوح تجهیزات و وسایل محل کار که در صورت تماس های مستقیم یا غیرمستقیم با آن، احتمال ایجاد اثرات زیان آور وجود ندارد.

نظر بر آن است که OEL-SL به عنوان تکمیل کنندۀ حدود مجاز مواجهۀ شغلی هوابرد، به ویژه در خصوص موادی که عوارض پوستی (با نمادSkin)، حساسیت زایی پوستی (با نمادDSEN ) و یا حساسیت زایی تنفسی (با نمادRSEN ) ایجاد می کنند، مورداستفاده قرار میگیرد تا بتوان معیارهای کمی را جهت ایجاد غلظت های قابل قبول بر روی سطوح، برحسب mg/100cm2 فراهم کرد.

برای اثرات سیستمی که دارای نماد پوست هستند،  OEL-SL اغلب با میزان دوزی که توسط OEL-TWA برای مدت زمان 8 ساعت ارائه شده است مطابقت دارد، مگر آنکه داده های ویژه ای در دسترس باشند که ارتباط غلظت نمونه های مواد شیمیایی برداشته شده از روی سطوح را با اثرات زیان آور این مواد نشان دهند.

TLV:  Threshold Limit Value

ACGIH: American Conference of Governmental Industrial Hygiene

PEL: Permissible Exposure Limits

OSHA: Occupational Safety and Health Administration