چرا مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ضروری است؟
مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی به معنای برنامه ریزی و اجرای منظم اقدامات و اهداف در همه جنبه های بهداشت حرفه ای، ایمنی و حفاظت از سلامت در محیط کار است. این یک موضوع اساسی است و از اولویت بسیار بالایی برخوردار است. بمنظور درک اهمیت مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در این بخش سه دلیل اصلی را مورد بررسی قرار می دهیم:
1-انسانیت و اخلاق (Moral Reasons)
آمار زیر توسط سازمان بین المللی کار (ILO) به منتشر شده است .
- سالانه بیش از 350000 حادثه مرگبار ناشی از کار گزارش می شود.
- سالانه بیش از 2.75 میلیون نفر در اثر حوادث شغلی و بیماری های شغلی جان خود را از دست می دهند. حدود 2.4 میلیون از این مرگ و میرها مربوط به بیماری های شغلی است.
- سالانه بیش از 270 میلیون حادثه شغلی و 160 میلیون بیماری شغلی ثبت می شود.
- 4 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان هر ساله از طریق هزینه جراحات، مرگ، غیبت و غیره از بین می رود.
این ارقام مربوط به تعداد حوادث و موارد بیماری است که در سطح جهانی گزارش و ثبت شده است. با این حال بسیاری از حوادث گزارش یا ثبت نمی شوند، بنابراین ارقام واقعی به طور قطع بسیار بالاتر است.
این آمارها حاکی از آن است که انسان های بسیاری که صرفاً برای گذران زندگی و امرار معاش به سرکار می روند، درد و رنج زیادی را متحمل می شوند. آمار ها و اعداد و ارقام تنها بیانگر مقیاس مشکل هستند اما هرگز نمی توانند تک تک داستان های غم انگیز هرکدام از این حوادث ، بیماری ها و احساسات روحی خانواده های قربانیان را بیان کنند. هنگامی که مدیریت سلامت و ایمنی به درستی اجرا نشود، مردم به شیوه های وحشتناکی کشته و زخمی می شوند یا به بیماری های وحشتناکی مبتلا شوند که تأثیر زیادی نه تنها بر آنها، بلکه بر وابستگان، خانواده ها، دوستان و همکارانشان می گذارد و “این رنج و درد ها از نظر اخلاقی غیرقابل قبول است“.
به زبان ساده تر دلیل اخلاقی را می توان اینگونه خلاصه نمود: «آیا این کار درست است؟».بله!درست و بجاست اینست که کارگران سر کار بروند، در محیطی بهداشتی و ایمن فعالیت خود را انجام دهند و در وضعیت سالم و تندرست بدون رنج بردن از بیماری و آسیب جسمی و روحی به خانه برگردند.همه مردم جامعه و کارکنان این موضوع را حق مسلم خود می دانند و انتظار دارند در محیط کار این حقوق رعایت شود.
در طول تاریخ و با گذشت زمان، اینگونه انتظارات اجتماعی به استانداردهای قانونی تبدیل شده اند. به این ترتیب، برهان اخلاقی است که قانونگذاری را به پیش می برد.
2- هزینه ها و دلیل مالی (Financial Reasons ):
همواره حوادث، جراحات ، و اثرات سوء سلامتی موجب خسارت مالی و هزینه می شود. هنگامی که حادثه یا بیماری رخ می دهد هزینه های مستقیم و غیرمستقیم را به دنبال دارد. برخی از این خسارات را می توان بیمه کرد، اما بسیاری از آنها را نمی توان با بیمه جبران نمود. حوادث و بیماری ها می تواند منابع مالی یک سازمان را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد وحتی در برخی موارد می تواند موجب سقوط یک سازمان و سیستم شوند.
در رخداد حادثه سازمان با هزینه های مستقیم و غیرمستقیم روبرو خواهد شد :
* هزینه های مستقیم : هزینه های قابل اندازه گیری که مستقیماً از حادثه ناشی می شود .
* هزینه های غیرمستقیم : هزینه هایی که به طور غیرمستقیم در نتیجه رویداد ایجاد می شوند. هزینه های غیرمستقیم اغلب به سختی قابل محاسبه است و ممکن است شناسایی آنها دشوار باشد.
مثال هایی از هزینه های مستقیم حوادث:
* درمان و کمک های اولیه.
* خسارات و دستمزد کارگر آسیب دیده
* تعمیر یا تعویض تجهیزات و ساختمان های آسیب دیده
* محصول از دست رفته یا آسیب دیده به دلیل حادثه
* از دست رفتن زمان تولید در هنگام برخورد با حادثه
مثال هایی از هزینه های غیر مستقیم:
* کاهش روحیه کارکنان (که بر بهره وری، کیفیت و کارایی تأثیر می گذارد)
* مشکلات عمومی در جذب و نگهداری کارکنان در نتیجه حادثه
* از دست دادن مشتریان در پی تاخیر در تولید و انجام سفارشات
* آسیب به وجهه عمومی و شهرت تجاری سازمان
* آسیب به روابط صنعتی که ممکن است منجر به اقدام شود (مثلاً اعتصاب)
از مثال های بالا می توان متوجه شد که اگرچه شناسایی هزینه های غیرمستقیم حوادث دشوارتر است، اما این هزینه ها می تواند بسیار زیاد باشد. یکی از مدل هایی که در این زمینه استفاده می شود مدل کوه یخ است که بیان می کند حوادث مستقیم مانند قسمتی از کوه یخ است که بیرون از آب قرار دارد و دیده می شود اما هزینه های غیر مستقیم مانند آن قسمت از کوه یخ است که در زیر آب است و دیده نمی شود و به مراتب بیشتر از هزینه های مستقیم می باشد.
3-قوانین و مقررات(Regulation)
دلایل قانونی مدیریت بهداشت و ایمنی، به چارچوب قوانین بین المللی و ملی که بر رفتار مشاغل و سازمان ها حاکم است مربوط می شود. اکثر کشورها قوانینی دارند که استانداردهایی را برای نحوه رفتار سازمانها با توجه به مدیریت خطرات بهداشتی و ایمنی تعیین می کند. عدم دستیابی به این حداقل استانداردهای قانونی می تواند منجر به اقدامات اجرایی توسط مقامات یا پیگرد قانونی در دادگاه شود. در مواردی این پیگردها منجر به جریمه نقدی و یا حبس برای افراد مربوطه می گردد.
چارچوب بین المللی قوانی ومقررات ایمنی وبهداشت شغلی
درواقع هیچ قانون جهانی شاخص بر سلامت و ایمنی محیط کار وجود ندارد. اکثر کشورها قوانین خاص خود را دارند که در طول سالها برای رسیدگی به مسائل و نگرانی های خود تدوین کرده اند. با این حال، اغلب کشورها رویکردهای اساسی مشابهی را برای حفاظت از سلامت و ایمنی مردم خود اتخاذ می کنند. ممکن است جزئیات متفاوت باشد اما اصول اساسی یکسان است.
یکی از سازمان های کلیدی در حوزه استانداردهای حقوقی بین المللی در بهداشت و ایمنی، سازمان جهانی کار (ILO) است که یکی از آژانس های سازمان ملل متحد (UN) می باشد. اکثر کشورها عضو ILO هستند. دو خروجی اصلی ILO کنوانسیون ها(Conventions) و توصیه ها(Recommendations) هستند. این خروجی ها استانداردهای حقوقی بین المللی را تعیین می کنند. کنوانسیونها و توصیهها میتوانند اساس قوانین دقیق در هر کشور عضو این سازمان را تشکیل دهند – درنتیجه حداقل استانداردهای اساسی بهداشت و ایمنی در کشور های عضو به تصویب رسیده است.
در سال 1981، سازمان جهانی کار کنوانسیون ایمنی و بهداشت شغلی (C155) را تصویب کرد. این کنوانسیون یک سیاست اساسی درجهت سلامت و ایمنی در هر دو سطح ملی و سطح سازمان فردی را توصیف می کند. به تبع این کنوانسیون، توصیه ی ایمنی و بهداشت شغلی (R164) ارائه شد که راهنمایی های دقیق تری در مورد نحوه انطباق با سیاست های C155 و به ویژه , تعهداتی را که ممکن است بر دوش کارفرمایان و کارمندان به منظور دستیابی به هدف اساسی یک محل کار ایمن و سالم اعمال شود , مشخص می کند .
بسیاری از کشورهای عضواین سازمان C155 و R164 را تصویب کرده و سپس قوانینی را وضع کرده اند که الزامات خود را در قوانین ملی (یا منطقه ای) قرار دهند با این حال مقررات تفصیلی همچنان متفاوت اند، زیرا هر کشور عضو استانداردها را به شیوه ی مناسب ملی خود اجرا می کند.
مسئولیت های کارفرمایان
ماده 16از C155 برخی از تعهدات اساسی کارفرمایان را به این شکل مشخص می کند:
- محل کار، ماشین آلات، تجهیزات و فرآیندهای تحت کنترل آنها ایمن و بدون خطر برای سلامتی هستند.
- مواد شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی و عوامل تحت کنترل آنها خطر سلامتی ندارند.
3.تهیه لباس و تجهیزات حفاظتی کافی بمنظور جلوگیری از خطر حوادث یا اثرات نامطلوب بر سلامت. ”
این وظایف به طور کلی در کنوانسیون بیان شده است. R164 در مورد معنای آنها در عمل توضیحاتی ارائه می دهد. به این ترتیب مسئولیت های اصلی مستقیماً بر عهده کارفرما است. با این حال تک تک کارکنان نقش مهمی در ایمن نگه داشتن محل کار دارند و باید با کارفرمای خود همکاری کنند تا بتوانند تعهدات ایمنی خود را انجام دهند.
همچنین ماده 19 C155 علاوه بر حق اولیه برای داشتن محل کار ایمن، حقوق زیر را به کارگران می دهد:
* اطلاعات کافی در مورد اقداماتی که کارفرما برای تضمین ایمنی و بهداشت شغلی انجام داده است، در اختیار داشته باشند.
* از آموزش های لازم در زمینه ایمنی و بهداشت کاربرخوردار گردند.
* مشاوره توسط کارفرما در مورد کلیه موارد ایمنی و بهداشت شغلی مربوط به کار آنها.
*حق خروج از محل کاری که کارگر دلیلی دارد که خطر جدی و قریب الوقوع جان یا سلامتی او را تهدید می کند و تا زمانی که ایمن نیست مجبور به بازگشت نباشد.
سایر استانداردهای بین المللی
سازمان بین المللی استاندارد (ISO) بزرگترین توسعه دهنده استانداردهای مدیریتی در جهان است.در حالی که اینها استانداردها قانون نیستند، اما از آنجایی که عملکرد مدیریتی خوبی را نشان می دهند، توسط بسیاری از شرکت ها در سراسر جهان پذیرفته شده اند.
در این زمینه می توان به استاندارد ISO 45001 “سیستم های مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی” اشاره نمود که با سایر استانداردهای سیستم مدیریت مانند ISO 9001 و ISO 14001 سازگار است .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.